AKIL KADERİ ANLIYAMAZ

Akıl, kaderi anlayamaz. Akıl, bilici bir kudrettir. Kader, Allah’ın tâyin ve takdîr ettiği bir şeydir. Aklın bilgisi Allah’ın bilgisi yanında nedir ki onun hikmetini ve işlerini anlıyabilsin… Cüz, Küll’ü anlayabilir mi? Biri damla, biri hudutsuz bir deryâ. Mamâfih, Allah’ın takdîr ettiği şeyler de var, bizim takdîr ettiğimiz şeyler de var. Yani bazı hâdiselerin oluşu bizim elimizde değildir; bazı hâdiselere de biz sebep oluruz. Her işimizi “takdîr”e bırakmak doğru değildir; tedbîri de elden bırakmamalıdır. Sual – Tedbîr nedir, takdîr nedir? Yapmasına veya yapmamasına gücümüzün yetmediği şeyler “takdîr”, gücümüzün yettiği hâdiseler ve işler de “tedbîr” dir. Yapması elimizden gelen bazı şeyleri ihmâl eder, yapmayız; sonra da bu ihmâlden doğan zararın mes’uliyyetini “Allah’ın takdîri böyleymiş.” diye Allah’ın üzerine yükleriz. Sual – Takdîr bozulur mu? Emre – Takdîri yazan bozamaz mı? Cevap – Bozabilir. Öyleyse, takdîri yazanı bulursak onu bozdurabiliriz de, öyle değil mi? Akl-ı cüz, bir müessesenin bekçisine benzer. Akıl, vücut müessesesinin bekçisidir. Bekçinin müessesenin nesinden haberi olur ki… Muhasebesinden i, idaresinden, kârından, ziyânından mı? Hiçbir şeyden haberi olmaz. Aklın bilgisi de, tedbîri de bekçinin bilgisinden farksız