TARİKATLARIN BAZI ORTAK UNSURLARI

Tasavvufun amacı olgun ve ahlaklı insan yetiştirmektir.Bunu gerçekleştirmek açısından tarikatlar arasında temelde bir farklılık yoktur.Yöntemlerinde ise başkalıklar olduğu görülür.Bunun da sebebi insanların farklı mizaç ve yaratılışta olmalarıdır.İdeal olanı, herkesin kendi mizacına uygun olan yolu arayıp bulmasıdır.

Tarikatlardaki başlıca ortak unsurlar şöyle sıralanabilir:Her tarikatın bir kurucu şeyhi vardır.Bu kişiye “pir”denir.Kurucu şeyhin mezarı genellikle o tarikatın merkez tekkesi (asitane) ile aynı birim içinde yer alır.

Her tarikatın kendine göre adap ve erkanı, yani mensuplarının uyması gereken kuralları bulunur.Günlük hayatın her safhasında şeyhin huzuruna çıkarken, yemek yerken, yatarken, kalkarken, seyahat ederken..dikkat edilecek hususlar vardır.Bunlar birdüzen ve estetik sağlar.

Zamanla her tarikatın kendine göre bir kıyafeti oluştu.Bu, başa giyilen”tac” ve sırta giyilen “hırka”ile belirgin hale geldi. Dervişin giydiği kıyafete bakılarak hangi tarikata mensub olduğunu anlamak mümkündü.

Tarikatlarda şeyh efendinin Hz.Peygamber’e kadar uzanan üstadlar zinciri anlamındaki silsilesi vardır.Silsile sülale demek değildir.Bu iş için aynı soydan gelmek şartı yoktur.Silsilenin kesiksiz olması idealdir.Ne kadar bilgili olursa olsun her aklına esen “ben şeyhim”diye ortaya çıkamaz.

Tarikatların silsileleriEfendimiz’den öncekihalkada Hz.Ebubekir Sıddikefendimize veya Hz.Ali Kerremullahı Veche nazretlerine çıkar.Her ikisini Efendimiz (sav)’den keşf, marifet vebatını ilimler öğrendiklerikabul edilir ki bunlar daha sonra tasavvufun tabanını oluşturacaktır.

Hafi(sessiz)zikri tercih eden tarikatların silsilesindeki son halka Hz.Ebubekir efendimizdir.Medineye hicret sırasında yolda mağrada gizlenirken yol arkadaşı Ebubekir’in kulağına Efendimiz (sav) üç defa zikir telkin etmiştir.Bu ,sessiz ortamda yapıldığı için , hafi(sessiz)zikir bu olaya dayandırılır.

Cehri(açık) zikri benimseyen tarikatlar içinde son halka Hz.Ali efendimizdir.Hz.Ali efndimiz,Allah’ı nasıl zikredeyim?diye  Efendimiz (sav)’e sordu.O da Ali’ye diz çökmesini söyledi, kendisi kelimei tevhidi sesli olarak üç defa söyledi ve Hz.Ali’den aynı şekilde tekrarlamasını istedi.Böylece ona manevi bir özellik aktarmış oldu.

Silsilelerin Hz.Peygamber’den, Cebrail vasıtasıyla Allah’a ulaştığı kabul edilir.Dolayısıyla aradaki bütün şahısların sahip olduğu ilim, hikmet ve manevi gücün asıl kaynağıYüce Allah’dır.