İNSANIN EĞİTİMİ:SEYR Ü SÜLUK

Tasavvuf her şeyden önce insanın ruhi-manevi ve ahlaki yönlerinin eğitimiyle ilgilenir.Amaç, insanın yaratılıştan getirdiği ham ve aşırı yönleri törpülemek ve makul çizgiye getirmektir.Bu işlemlerin hepsine birden seyr ü süluk demir.Bueğitimin bir adı da mücahede ve riyazattır.

Mücahede, insanın nefsani arzularına ve aşırı isteklerine karşı direnip savaş açmasıdır.Böyle bir savaş gereklidir, çünkü insanın olgunluğu , maddi ve beşeri insiyakların üzerine çıkıp , ruhi-manevi alana yükselmesiyle mümkündür.Bir başka ifade ile maddesi ile manası arasında denge kurmasına bağlıdır.Maddi duygular ve madde alanı daha baskındır.onları makul çizgiye çekebilmek için bir mücadeleyi gerektirir.Gerçekten, insanın kendisiyle, nefssiyle savaşı , dışardaki bir düşmanla savaşmasından daha zordur.Çünkü o içimizdedir, bizim bir parçamızdır.Bu savaşın başarısı nefsin ölmesi yani etkisiz hale gelmesiyle mümkündür.

Nefsin ölmesi mecazi bir kavramdır, burada kastedilen ona hakim olabilmektir.Yabani atı ehlileştirmeye benzer.”Nefsin senin bineğindir, binebilirsen senitaşır;o senin üzerine binecek olursa seniöldürür” denir.”MUTU KABLE EN TEMUTU”(Ölmeden evvel ölünüz)ifadesiylekastedilen budur.Hadiste “Kuvvetli pehlivan güreşte başkasını yenen değildir.Asıl pehlivan, öfke sırasında kendisine hakim olabilendir.”buyrulur.

Ayrıca halvet,uzlet ve çile gibi zorlayıcı yollara başvurulmuştur.Bunların maddi görüntüsü bellibir süre(mesela üçgün veya kırk gün)tenha bir yere çekilip , az bir yiyecekle yetinerek ibadet ve tefekkürle manevi yönünü geliştirmek çalışmalarıdır.Hz.Peygamber Efendimizin her Ramazan ayında yaptığı “itikaf”uygulamaları bunun örneğidir.

Halvetin sürekli olması veya toplumdan uzaklaşarak münzevi hayat yaşamak tasavvufun tercihi değildir.Asıl olan topluluk içinde halvetin(halvet der encümen) yolunu bulabilmektir.Hadis-i şerifte buyrulur:”İnsanlar içinde bulunup da onlardan gelecek sıkıntılara katlanan Müslüman, insanlardan ayrı yaşayan ve bu tür sıkıntılara maruz kalmayan Müslümandan daha hayırlıdır.”Dağda tek başına kalıp ermek kolaydır.Asıl olan toplum iç inde , her türlü dış etkiyiaşarak olgunlaşabilmek, aynı zamanda insanlara faydalı olmaktır.

Tasavvuf eğitimi kamil mürşidin gözetiminde veonun rehberliğinde daha başarılı sonuçlar verir.Tarikatlarda , az çok farklı olarak, daha ziyade müridin özelliği de göz önünde bulundurularak değişik usuller uygulana gelmiştir.Mevlevilikte “çile” l001 gündür ve Mevlevidergahında “hizmet” denen bir eğitim yoluyla gerçekleşirdi.