İtikaddaki mezheplerden olan EŞ'ARİ mezhebini Kur'an Ebul Hasan Eş'ari hazretleri kırk yaşına kadar Mutezile mezhebine mensup idi ve bu mezhebin mümtaz alimlerinden idi. Mutezile aklı terviç eden bir mezhepti. Bir gün hocası Ali el Cübbai ile arasında bir mesele geçti aldığı cevaplardan tatmin olmadığı için Mutezileyi bırakıp Eşarilik mezhebini kurdu."İhve-i Selase" denilen üç kardeş meselesi şu idi. Hasan Eş'ari hocasına sordu:
"-Biri kafir, diğeri Salih, bir başkası ise sabi iken ölmüş bulunan üç kardeş hakkında ne dersiniz?"
El Cübbai:"Salih mümin, yüksek derecelere erişmiştir.Kafir ölen kardeşi ise azaba duçar olmuştur. Sabi iken vefat eden üçüncü kardeşi ise ne mükafat ve ne de mücazat görür" demiştir. Bundan sonra hoca ve talebe arasında konuşma şu şekilde devam etmiştir:
"-Sabi olarak vefat eden, salih olan kardeşinin derecelerine ulaşmak istese Cenab-ı Hakk buna izin verir mi?
-Hayır, ona denilir ki ; o derecelere taat ile varılır, senin taatin yoktur."
"-Eğer çocuk :Ya Rabbi bu durum benim kabahatimden dolayı değildir. Eğer beni yaşatsaydın sana itaat eder, biraderim gibi derecelere nail olurdum" dese Cenab-ı Hakk'ın ona nasıl mukabelede bulunabileceğini tahmin edersiniz".
"-Cenab-ı Hakk ona yaşasaydı umduğu gibi taatte bulunmayıp isyan edeceğini ve bunun neticesinin de azaba duçar olmak olacağını bildirerek kendisi için hayırlı olanı halk ettiğini yani sabi iken canını alarak onu bu durumdan kurtardığını beyan buyurur".
"- Bu beyan karşısında hayatı kafir olarak tamamlayan kardeş Cenab-ı Hakk'a "Ey merhametlilerin en merhametlisi Rabbim, madem öyle, beni niçin kardeşim gibi sabi iken öldürüp de bu felakete sürüklenmekten kurtarmadın?" yolunda bir itiraz da bulunsa, Cenab-ı Hakk buna karşı ne buyurur?"
Bu noktada verecek cevap bulamayan Cübbai, muhatabını itham ederek:
"-Sen vesveseye tutuldun" diyerek cevap vermiş. Eşari ise:
"-Hayır ben vesveseye tutulmadım. Ancak şeyhimizin söyleyecek sözü kalmadı. Anlaşılan akıl sepetinde pamuk bitmiş diyerek meclisi terk etmiş ve Mutezile den ayrılarak kendi itikadi görüşünü yaymaya başlamıştır.
"-Biri kafir, diğeri Salih, bir başkası ise sabi iken ölmüş bulunan üç kardeş hakkında ne dersiniz?"
El Cübbai:"Salih mümin, yüksek derecelere erişmiştir.Kafir ölen kardeşi ise azaba duçar olmuştur. Sabi iken vefat eden üçüncü kardeşi ise ne mükafat ve ne de mücazat görür" demiştir. Bundan sonra hoca ve talebe arasında konuşma şu şekilde devam etmiştir:
"-Sabi olarak vefat eden, salih olan kardeşinin derecelerine ulaşmak istese Cenab-ı Hakk buna izin verir mi?
-Hayır, ona denilir ki ; o derecelere taat ile varılır, senin taatin yoktur."
"-Eğer çocuk :Ya Rabbi bu durum benim kabahatimden dolayı değildir. Eğer beni yaşatsaydın sana itaat eder, biraderim gibi derecelere nail olurdum" dese Cenab-ı Hakk'ın ona nasıl mukabelede bulunabileceğini tahmin edersiniz".
"-Cenab-ı Hakk ona yaşasaydı umduğu gibi taatte bulunmayıp isyan edeceğini ve bunun neticesinin de azaba duçar olmak olacağını bildirerek kendisi için hayırlı olanı halk ettiğini yani sabi iken canını alarak onu bu durumdan kurtardığını beyan buyurur".
"- Bu beyan karşısında hayatı kafir olarak tamamlayan kardeş Cenab-ı Hakk'a "Ey merhametlilerin en merhametlisi Rabbim, madem öyle, beni niçin kardeşim gibi sabi iken öldürüp de bu felakete sürüklenmekten kurtarmadın?" yolunda bir itiraz da bulunsa, Cenab-ı Hakk buna karşı ne buyurur?"
Bu noktada verecek cevap bulamayan Cübbai, muhatabını itham ederek:
"-Sen vesveseye tutuldun" diyerek cevap vermiş. Eşari ise:
"-Hayır ben vesveseye tutulmadım. Ancak şeyhimizin söyleyecek sözü kalmadı. Anlaşılan akıl sepetinde pamuk bitmiş diyerek meclisi terk etmiş ve Mutezile den ayrılarak kendi itikadi görüşünü yaymaya başlamıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder