ALEMDE ÇİRKİN,NAHOŞ DİYE BİR ŞEY YOKTUR

Hâdiseleri has gören, göre göre hoş olur. Göremezse azâb. Bu âlemde çirkin ve nâ-hôş diye bir şey yoktur… Bu âlemdeki boyalardan içimize hangisi daha fazla ekilmişse, onu daha çok severiz. Bizim az sevdiğimiz veya sevmediğimiz bir şeyi de başkaları sevebilir; demek ki bu âlemde nâ-hôş bir şey yoktur, zevke göre değişme vardır. Ahlâk da böyle: İnsan kendisinde hayvânâttan hangisinin tabiatı fazlaysa, o ahlâkı daha çok sever… Lezzetler de öyle. Lâkin insan, her şeyi câmi (Varlık)ı gördü mü, herşey dümdüz olur. Şey gibi: Bütün boyalar ve renkler güneşten gelir. Güneş bütün renkleri câmi’dir, fakat kendisinin rengi birdir. Ekilen tohumlar da topraktan, kendi tabiatlarındaki maddeleri alırlar. Evvelâ yeşil olarak çıkar, yeşilin içinden kendi renklerini seçerler. İnsanda da her varlık mevcuttur: Her ahlâk, her cevher, her zehir, her arzu. Bazı kimseler sür’atle devrederek, bu ahlâk boyalarını terk eder, her şeyi muhît olan o (Varlık) gibi olurlar, böylece dirilirler, gerisi bütün ölüdür. Kabiliyyet gözle görülmediği gibi, gelincik çiçeğinin tohumunda da rengini göremezsin. İçine de giremezsin; çünkü imkânı yoktur. İnsanların da tekâmül etmeden hâlleri görülmez. Girmek için, ölmeden evvel ölmek lâzımdır. Hiçbir arzu kalmamalı ki, o insanın içine girebilmeli. Girer girmez de o olur. Onun için, çok sevmeli. Sevdikçe, o cereyân, elektrik şakıması gibi insanın gözünden, kalbinden şakır durur… Bizim kötü ahlâkımızı işte bu cereyân yakar, temizler. Zaten bu iş hepimizde olup duruyor ya…