TEVHİD MAKAMLARI

"MAKAM-I TEVHİD"vardır. Bir de " MAKAM-I İTTİHAD" vardır. Tevhidin manası "BİR BİLMEK","BİR DEMEK"dir. İttihaın manası "BİR OLMAK"dır. Bu makam, makamı tevhidden daha yüksektir. "BİR OLMAK"dan maksat, kısa idrakli insanların zannettikleri gibi "HULUL" değildir. Hal-i ittihad, tevhid ehli için daim olmaz. Cenabı Resulullah (SAV) LİMAALLÜ VAKTÜN "Benim Allah'la bir vaktim vardır" buyururlar. Vücudu beşer bu ağır yükü taşıyamaz. Hallac-Mansur, daima bu hal üzerine kalmak isterdi. Halbuki beşer kuvveti buna tahammül edemezdi. Vakti münacaatta Haktela'dan zahirinin harabını, vücudunun sonlanmasını istedi ve : "Ya Rabbi, nasutiyetimi senin lahutiyyetinde ifna eyledim, imdi lahutiyyetinde olan nasutiyyetim hakkı için benim öldürülmeme gayret eden insanlara rahmet eyle" demiştir.
Efladüddin-i Hakani hazretleri der ki:
"Ayağımın dikeni benim, kendimi kendimden fariğ edeyim; bu ikilik birlik ola, hem ben sen olayım, hem de sen ben olasın. Kendimin muradı olmaksızın, muradım da senin ile oturayım, ta ki senin muhabbetin hiçbir zaman beni hali etmesin".
Efendimiz (sav)'in velayetinin nübüvvetinden efdal olmasının sır ve hikmeti, velayetlerinde Hak ile kendi arasına ne yakın bir melek ve bir başka peygamber girememesindendir. Nübüvvetlerinde araya melek-i mukarreb(yakın melek)girer...