Bir şeyi idrak etmek ilimdir, fakat bu ilmin üç derecesi vardır. Birisi işiterek bilmektir; bu işiterek bilme, sebat ve istikrar olduğu vakit "ilmel yakin" olur. Diğeri girerek bilmektir ki "aynel yakin" derler. Üçüncüsü, kendi nefsinde vuku ile bilmektir, ki buna Hakkel yakiyn denir. Mesela "şecaat" denilen mana işitilmek veya ahlak kitaplarında okunmak suretiyle bilinir; fakat harp meydanında bir kimseden şecaatin zuhurunu görmekle bu ilim kuvvetlenir. Bu şecaat kendi nefsinde vaki olduğu vakit, evvelki ilimlerden daha kavi olan bir ilim hasıl olur ki, bu hali şecaatla tahakkuk demektir. Bu izahattan anlaşılır ki, henüz sübut ve istikrar bulmayan ilim, zandan yukarı ve fakat ilmin bu üç mertebesi yakininden aşağıdır. Bu nedenle beşerin önünde fitnelenmiş yol vardır ve beşer bu mihnet ve meşakkat ta'biye olmuş yolda yürümek ve sefer etmekle mükelleftir....
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder