Hakk Teala'nın kullarını terbiyesi ya hususi olur ya umumi olur.Hususi terbiye, peygamber ve evliya vasıtasıyla olur. Peygamber, halkın azgın olan nefislerine karşı ilahi sınırları tebliğ etmiştir. Ve onların varisleri olan evliya dahi bu ilahi hudutları takviye için çeşitli riyazatlar ve muhtelif mücahede yollarını göstermişlerdir. Bir kimse Peygamber ve evliya yoluna tabi olursa hususi terbiye altında süratle insanlığın kemal mertebesine vasıl olur. Eğer tabi olmaz ise umumi terbiye altına girip Hakk'ın değişmeyen hükümleri gereğince fert ve cemiyet kisvesi altında darbeler yer. Mesela hırsızlık ederse er geç yakalanıp kanuni cezasını bulur. Zinaya devam ederse bir takım zührevi hastalıklara müptela olur. Kumar oynarsa yahut faizcilik yaparsa fakirlik tokadını yer. İnsanların idaresinde onlara kötü muamele ederse ,karşılık olarak kötü muamele görüp müteessir olur. Cimri olup malını fakirden esirgerse, muhtelif sebeblerle iflasa gider. Böylece umumi terbiye devam eder. Eğer dünyevi hayatında umumi terbiyenin farkına varıp bir derece ıslahı nefs ederek enbiya ve evliyaya tabi olmaz ise bu terbiye uhrevi hayatında da devam eder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder