Hallac-ı mansur'un fikirleri konusunda zamanında ve sonraki zamanlarda insanlar üç guruba ayrılmıştır.
1-Tereddüt üzere olanlar.Bunlar red ve tekfir hususunda mütereddittirler
2-Terahüm üzere olanlar; Bunlar mazur görme ile kabul arasında yer alırlar.
3-Tevakkuf üzere olanlar;Bu guruptakilere göre Hallac'ın hali remzi, sırri,akıl üstü bir keyfiyettir.
Hallaca karşı çıkan müteredditler gurubu da dört kısımda mütala edilmektedir.
*İktidar.Halife ve etrafı.bunlar ,sünni inancı koruma endişesiyle Hallac'ın fikir ve sözlerine karşı çıkıyorlar.
*Fakihler:Hallac'ın kendisini peygamber mesabesinde gördüğünü , mucizeler gösterdiğini sandığını, Allah adına konuştuğunu iddia ettiğini belirterek karşı çıkıyorlar
*Şiiler ve İmamiler:Mehdi'nin , Hz.İsa'dan başka bir kişi olmadığını söyleyince , Hallac'a karşı çıkmaya başladılar.Çünkü Hallac'a göre rububiyet herkese sunulmuştur.Badece bir imama ait olamaz.Diğer yandan Hallac'ın bütün inanç sistemi sünniliğe uygundu.
*Hallac'ın arkadaşı olan bazı eski mutasavvıflar:Hallac'ın havasa ait sırları ifşa ettiğini belirterek bu arkadaşları da ona karşı çıktılar.
Ebu Said Ebul Hayr,Hallac la alakalı şu değerlendirmeyi yapar:"Hüseyin b.Mansur , yükseklerin yükseklerin yükseğindeydi.Mağriple maşrık arasında hiç kimse bu tevhid vadisinde onun gibi dolaşmadı.
Hz.Mevlana efendimiz Mesnevi-i şerifinde:"Hüküm ve ifna kalemi , gaddar bir kadının elinde bulundukça Mansur dara çekilir"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder