Rum suresinin 29 ncu ayetinde:"Gel gör ki haksızlık edenler, kmötü arzularına ufydular, Allah'ın saptırdığını kim doğru yola eriştirebilir?Onlar için herhangibir yardımcı yoktur"buyrulmakla "Allah'ın saptırdığı "lafzından dolayı itikadi olarak dalgalanmalar olmuştur.Allah'ın saptırdığını yani iradesini delaleti /sapıklığı kespetmeye sarfetmesi sebebiyle Allah'ın kendisinde delaleti yarattığı kimseyi doğru yola iletecek kim iletebilr.Hiç kimse.Bu yette idlalin/delalete düşürmenin Allah tarafından olduğu ortaya konmaktadır.Bazı ayetlerde ise "Daha önceden sapan..)(Maide 5/77)ayetinde ise delaletin/doğru yoldan sapmanın kuldan olduğu belirtilir.Kaderiyye mezhebinde olanlar ıdlalin Hak'tan olduğunu inkar ederler ve her şeyin kuldan kaynaklandığını söylerler.Cebriler delaletin /doğru yoldan sapmanın kuldan olduğunu inkar ederler.Çünkü onlar kulun ihtiyarının olmadığı görüşündedirler ve her şeyin Allah'dan olduğunu ileri sürerler.
EHLİ SÜNNET İSE her ikisini ispat/tasdik ederler.Yani Idlalin Hak Tealadan olduğunu ,delaletin ihtiyar edilmesinin de kuldan olduğunu kabul ederler.Kur'an da zikredilen ıdlal ve delalete düşme hususu, bizim anlattığımız bu kaideye göredir.
Mesnevide denmiştir ki:
Kendisine meylettiğin her işte
Kendi gücünü açıkça görürsün
Meyletmediğin , istemediğin işde de,
"Bu Allah'tandır" diye kendini cebri yaparsın
Peygamberler bu dünya işlerinde cebridirler
Kafirlerse öte dünya işlerinde cebri
Peygamberlerin öte dünya işlerinde iradeleri vardır
Cahillerinde bu dünya işlerinde iradeleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder