SEBEBLER SİSTEMİ VE BUNUN YIRTILMASI

Hak Teala zahirde hadiseleri sebebler zincirine bağlamıştır. Mesela buzun vücudu için su, suyun vücudu için buhar, buharın vücudu için hava lazımdır. Bunlar bu tertiple biri diğerinin vücuduna sebebdir. Hava bu formları geçtikten sonra buz olur.Tabiat denilen adeti ilahiyye böyledir. Hak teala buzu bu yolla var etti. Fakat bir Peygamberde mucize, peygamber varisi olan evliyaullah'ın kerameti ile elini uzattıklarında havada bir buz parçası alabilirler. Bu zatlar, beşeri sıfatlardan fani olup Hak'la baki olmuş olduklarından, onların kudret ve fiilleri Hakk'ın kudreti ve fiilidir, kudreti Hak bazen bu adetleri bozar ve sebebleri yırtar.
Fihi ma fih isimli Hz.Pir'in esirinde buyrulur ki:"İnsanların nazarı sebebleredir ve o işleri sebeblerden bilir; onun için müsebbibi görmez ve bilmezler. Amma evliya sebebleri perdeden başka bir şey olmadığını keşfeder. Bu ona benzer ki, bir kimse perde arkasından söyler ve perde konuşuyor sanır, perdede bir iş olmayıp hicab olduğunu bilmezler. Vaktaki konuşan kimse perdeden dışarı çıkar perdenin bahane olduğu malum olur. Evliyayı Hak, sebebler ötesindeki zahiren görür. Nitekim dağdan deve yavrusu çıktı, Hz. Musa (a.s)'ın asası büyük bir yılan oldu, Hz. Mustafa (sav) elinin işareti ile ay ikiye yarıldı, Adem (a.s) anasız ve babasız var oldu, Hz. İsa (a.s) babasız vücuda geldi, ateş Hz. İbrahim'e gül bahçesi oldu.bu şekilde sayısız hadiseler zuhura geldi"...