Akıl iki kısımdır. Aklı meaş denileni dünyevi işleri tertip etmeye yarar. Akl-ı mead denileni ise batın aleme ait işleri tertip eder ve havassı evliyanın akılları ise bu iki aklın üstündedir.zira aklın, akl-ı kül mertebesine kadar meratibi (dereceleri) çoktur. Her bir akıl mertebesi, kendi derecesinin üstünde olan akla yabancı olduğundan , onu kendi tavrına muhalif görür ve kendi tavrının haricine çıkanlara delilik isnad eder. Evliyayı kiram hazretleri hal galebesi nedeniyle bu iki aklın üstünde söylediği vakit , aklı maaş ve aklı maad sahipleri galebei hal nedeniyle deli oldu zannederler. Halbuki o sözlerin cümlesi aynı hakikat ve hikmettir.
Şeriat lisanı, en zayıf olan akılların bile anlayacağı mertebededir.ve lisanı zahirdir. Evliyaullahın aklı kül mertebesinden beyan ettikleri esrar ve maarifi, zahir üleması kendi akıllarına ve anlayışlarına uymadığı için red ve inkar ederler. Zira onların akılları Kur'anın ve hadisin batınına nüfus edemez. Bu nedenle Hz. Mevlana efendimiz Mesnevi-i şerifte zayıf akıl sahiplerinin mertebesine inerek bir takım kıssalar beyan buyurup, bu kıssalar altında akılları kamil olanlara bir takım rumuz ve sır ve hakikatleri söyler. Meseleleri şeriat zincirine bağlar.
Şeriat lisanı, en zayıf olan akılların bile anlayacağı mertebededir.ve lisanı zahirdir. Evliyaullahın aklı kül mertebesinden beyan ettikleri esrar ve maarifi, zahir üleması kendi akıllarına ve anlayışlarına uymadığı için red ve inkar ederler. Zira onların akılları Kur'anın ve hadisin batınına nüfus edemez. Bu nedenle Hz. Mevlana efendimiz Mesnevi-i şerifte zayıf akıl sahiplerinin mertebesine inerek bir takım kıssalar beyan buyurup, bu kıssalar altında akılları kamil olanlara bir takım rumuz ve sır ve hakikatleri söyler. Meseleleri şeriat zincirine bağlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder