ADALET TEMİNİNDE SORUNLAR

 

Elbette sorun sadece bundan ibaret değildir. Başka önemli bir sorun da devletin kutsal/dokunulmaz/ dogma addedilmesi ve insanların devletin hizmetkârı kabul edilmesi, insanların da bunu kabullenmesidir. “Hadim/hademe devlet”- “hâkim devlet” ifadeleri/ tanımlamaları da söylediklerimizi teyit etmektedir. “Hadim/hademe devlet” deyimi, olanı değil olması gerekeni/ideali ifade etmekte, süregelen uygulamanın “hâkim/her şeyi elinde bulunduran devlet” şeklinde olduğunu ortaya koymaktadır. Aslında bu ifade bir tespitin ötesinde bir itirazın dillendirilmesidir ve kralın çıplak olduğunun ilanıdır, ancak toplum katında gerekli yankıyı bulmamıştır. Çünkü “hadim devlet” temennisi, toplumun devlet tasavvuru ile örtüşmemektedir. 

Devletin, toplumun hizmetinde olmasını ifade etmesi açısından “hadim devlet” deyimi ilginç ve önemli çağrışımlar yaptırmaktadır. Yani bir “nokta” ayrıntısıyla halkın konuya bakışı değişebilmektedir. Bilindiği gibi “hadım” ifadesi Arapça kökenli bir kelime hayvan ve insanların iğdiş edilmesi, kısırlaştırılması anlamında kullanılmaktadır. Bir erkek için hadım edilmek, erkekliğinin, güç ve kudretinin elinden alınması demektir; sadece cinsel gücünün ve üretkenliğinin elinden alınması anlamına gelmez; toplumsal statü dâhil, erkeğin güçsüz bırakılması demektir. Bu anlamda devletin de” eril” bir kelime ve erkekler arasında dönüp duran bir güç oyunu olduğunu unutmayalım. Bu ifadenin devlet için kullanılması, iğdiş edilmiş, erkekliği/otoritesi elinden alınmış, parçalanmış, güçsüz bırakılmış bir devleti çağrıştırmaktadır ki bu durum devletin/ iktidarın doğasına ters düşer, en azından geleneksel kodları ile çelişir. Bir temenni anlamında kendi halkına karşı devletin/iktidarın “bazı yetkilerini” kullanmaması, otoriter yüzünü perdelemesi dileğidir ve elbette idealde olması gerekendir. Ancak devletin “hadim devlet” haline gelmesi sadece devlet yetkililerinin veya devlet kurumlarının başındaki kişilerin inisiyatifi ile olacak bir şey değil, doğrudan toplumun devlet tasavvuru ile ilgili bir durumdur. Tarih şahitlik etmektedir ki, toplumlar, ucu kendilerine dokunsa da genelde iğdiş edilmiş bir devlet istememektedirler; devletin daha çok otoriter halini ve “erkek gibi” güçlü ve buyurgan görünüşünü tercih etmektedirler. Ancak kendileri ve aileleri devlet ile karşı karşıya kaldıklarında devletin “hadim/hademe” tarafını görmek istemektedirler. Aslında, “devlet benim için hadim, benim dışındakiler için otoriter/erkek olsun” demektedirler. Devlet katında elbet bunlar görülmekte ve bilinmektedir. Böyle olduğu için devlet “erk”i (“erkek” de “erk” ten gelmektedir.) devleti otoriter kılmaya adaleti önemsememeye devam etmektedir.