AYNA HALİNE GELEN ZATLAR

İnsanı Kamiller, ayna haline gelmişlerdir.Bir kaç manada bu husus düşünülmelidir.Bir manada, aynanın karşısına gelen nesne aynada gözükür.İnsanı Kamil huzuruna varan bir ferdin, batınındaki ahval,insanı kamilin kalbine yansır.Bu nedenle batın ahvalimizi insani kamil bilir.Ancak Hak Teala'nın ahlakını taşıyan bu zatlar,bizim içimizdeki olumsuzlukları(nefsani hallerimizi) bizim yüzümüze söylemezler.Ayna meselesinin bir diğer ciheti,hariçteki ışığı ayna yansıtır.Bu nedenle insanı Kamil Hak teala'nın nurunu cezbe istidatlı olduğundan o nuru bizlere aksettirir.Bu nedenle onlara vaktin peygamberi de denilebilir.Zira , bu vakte göre konuşurlar.Keza Allah adamına bahş edilen atayı ilahiyyeyi insanlara infak eder.Bu nedenle bir mürşide intisap eden bir müridin başlangıçta bir takım manevi hususlarda lütfa mazhar olması, o müridin kendinden değildir.Mürşid'den ona olan yansımalardır.Bu nedenle,mürid,kendindeki manevi hali kendinden bilirse, nefsin oyununa gelmiş olur.Hz.Mevlana Efendimiz bu hususu açıklamak için Mesnevi-i şerifte Aslan/Kurt/Tilki 'den oluşan bir cemaatın avlanma hikayesini anlatır..Aslan Kurt ve Tilki birlikte bir cemaat olup avlanmaya karar vermişler ve Yaban eşeği,dağ keçisi ve tavşan avlamışlar.Arslan bu avların paylaştırılması hususunda kurt'a teklif yapınca kurt içinden geçen duruma göre paylaşım teklif etmiştir.En büyük av Arslan'ın,orta boydaki keçi kendisinin enküçük tavşan ise tilki'nin diyerek.Aslan hiddetlenir ve bir pençe atarak kurdun başını kopartır.Sonra aynı teklifi Tilki'ye yapar.Tilki derki Yaban eşeği Efendimizin sabah yemeği,Dağ keçisi öğle yemeği,Tavşan'da kuşluk atıştırmasıdır deyince Aslan bu paylaşımdan memnun kalarak :Ey Tilki bu adil paylaşımı sen nereden öğrendin? diye sorunca yerde yatan kurdun cesedini göstererek bundan demiş.Arslan bu paylaşımdan memnun kalarak Madem sen bizim için bu paylaşımı yaptın bunların üçünü de sana bağışlıyorum demiştir.
Buradaki Arslan,Mürşidi Kamili temsil eder.Kurt,nefsaniyetin hakim olduğu müridi temsil eder.Tilki ise nefsaniyetinden arınmış müridi temsil eder.Arslan'ın diğer hayvanatla birlikte olması ise Mürşid-i Kamilin'in her türlü insanın terbiyesi ile meşgul olmasını gösterir.Ava çıkmak ise bu terbiye meşguliyetidir,birlikteliğidir.Avlanan avlar ise ilahi füyuzattır.Kurt sanır ki bu ilahi füyuzatlara ulaşmakta kendi payı vardır.Halbu ki mürşitten kendisine aksetmiştir.Bu nedenle kurt varlık idida eder,bu da benimdir der.Bende oldum der.Bir dergaha bir müddet  devam ettikten sonra ,kendisine lütfedilen ilahi nimetleri kendin bilip "Ben şeyhimi geçtim.Bende şeyh oldum" diyerek ayrı bir dükkan açan insanın haline benzer.Halbu ki dergahtan ayrılan bu insan bir müddet sonra kurumaya başlar.Dal bedene bitişik iken yeşil ve teravetlidir.Bedenden ayrılınca bir müddet yeşilliği devam eder sonra da kuruma emareleri gözükür.Bu manevi yolun tehlikelerinden dir.Zahirde de görülür ki Padişaha karşı bayrak açıp varlık  ifade eden isyancı olarak addedilip öldürülür.