Melekiyyet/insaniyyet,ehli hayvaniyyet ve vahşi hayvaniiyyet şeklinde bir sıralama yapar isek;Meleklik insanın üstündeki bir konumdur.Meleğin varlığı, sırf Hakk'a ibadet ve Hakk'ın verdiği vazifeyi ifa etmektir.Sonra insaniyyet kademesi gelir ki Bu kademedeki varlık akıl ve nefis taşır.Varlığını Hakk'a fena eylemiş olanlar Peygamber ve evliyaullahtır.Bunlar akıl sahipleridir.Bunların dışında hem ibadetini yapıp hemde nefsinin sınırlı etkisinde olan kişilerle sırf nefsinin peşinde dolaşan nefsaniler mevcuttur.İinsaniyetin bir altındaki sınıf ise hayvaniyet olup bunlarda kendi içinde iki kısımdır.Ehli hayvanlar ve vahşi hayvanlar.Hayvanlardaki bu iki ayrımın ölçüsü hangisi insanlara yakınsa ve onun emri altında bulunuyorsa ona ehli hayvan,insandan uzak kalan ise vahşi hayvandır."Akıl" a yakın olan ehli hayvan,akıl'a uzak olan ise vahşi hayvandır.Peygamber ve evliyaullah ise insan sınıfının aklı konumundadır.Peygamber ve evliyaya yakın olanlar ehli hayvan hükmünde,uzak olanlar ise vahşi hayvan hükmündedir.Vahşi hayvan akla zarar verdiği için öldürülmesi caizdir.
Ehli hayvan insana faidelidir.Zira insanın hizmetindedir. Bir üst rütbeden alt rütbelere inmek zarardır.Alt rütbe hep üst rütbenin hasretini çeker.Çünkü üst rütbenin imkanları geniştir.Hayvaniyet mertebesinde olanlar,insanlık mertebesine geçememenin hasretini duyarlar ve sabah ezan vakitlerinde uluyan köpeklerin ulumalarında bu esef vardır.Belki de Hakk Teala'ya niyazları vardır:"Ya Rabbi bizi hayvanlıktan kurtar,insanlık mertebesine ulaştır." diye.
İnsanlık mertebesine ulaşmış olanlar ise kendilerine bahşedilmiş akıl nimetinin yoluna değilde nefis gücünün hizmetine girerlerse tekraren hayvaniyet mertebesinde bir hayat tamamlamış olurlar vesselam.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder