MEVLANA'DA KAVSİ URUC

Dairenin Yükseliş kısmını Hz.Celaleddin beş beyitte açıklar:"Cansızdım, bu suretten ölüp kurtuldum, yetişen gelişen biri haline geldim, bitki oldum.Bitkiden öldüm, hayvan suretinde dirildim.Hayvanlıktan da öldüm, insan oldum.Artık ölüp yok olmadan niye korkayım.Bir hamle edeyim de insan iken öleyim; melekler alemine geçip kol kanat açayım.Melek olduktan sonra da ırmağa atlamak melek sıfatını terk etmek gerek"Bir insan-ı Kamil olan hazreti Pir efendimiz halini beyan etmiştir.Topraktan madene, nebat hayvan, insan ve insan-ı kamile gelinceye kadar yükseliş mertebelerinde oyalanmadan süratle gelir. Bedende oyalanıp kalmaz, fakat o vücud ki onun kemale ermeğe liyakatı olmaz, onun seyri nüzul ve uruc mertebelerinde engeller olup kemal bulmaz.o vücud nüzul mertebelerinde bazen ateş bazen hava, bazen su  bazen de toprak suretinde yolda oyalanır durur.Yükseliş mertebelerinde de gah maden suretinde gah bitki gah hayvan ve gah insan suretine gelip kemale erişinceye kadar çeşitli suretlerde yani manialarda haps olup kalır.Mesela o genişleyerek yol alan vücud bitkiler alemine dahil olacağı sırada bazı afet arız olup nebat olamaz.Yahut, nebat olur lakin olgunlaşmadan önce fasid olup(bozulup)yeniden bitmeğe ihtiyaç duyar.Bazende itidalden uzak olan nebat red olunup hayvanın yemine layık olamaz.Bazende hayvan yemine kabiliyetli olur ,lakin yenilmeden zail olur.Böylece nice yıllar oyalanır.Bazen de bir hayvan ,insan tarafından yenecek hale gelmişken yenmeden bozulur.O hayvan bu durumda insan mertebesine yükselemez.Diğer taraftan eti yenen bir hayvan bazen insan mertebesine nakl eder. Ancak, kemal mertebesine vasıl olmaz ve aklı külli bulamaz, dünyaya hayvan gelir nadan gider. Bazen de yükseliş mertebelerine geçip topraktan ağaçlara gelip süratle meyveler suretine girip insan gıdası olup nutfeye dönüşerek insan suretine gelir, arif ve akil olur. Lakin akl-ı evvele vasıl olup kemal bulamaz.Bazen süratle buğday, arpa, sebze v.s şekline girip insan yiyeceği olur.Meni suretini bulup ana rahmine gelip kan pıhtısı ve muzga(et parçası)olup insan şeklini alıp akil, arif, kamil olup akl-ı evvele vasıl olur.Nihayet miracını tamamlar