DÖRT KUŞ MESELESİNİN DEVAMI

Bakara suresinin 260 ayetindeki dört kuşun hikayesi bir önceki yazıda mevcuttu.Dört kuştan murat,insan çamurunu oluşturan dört unsurdan doğmuş dört sıfatttır.Bunlar toprak,su,ateş ve havadır.Her bir unsurun kendine yakın diğer bir unsurla birleşmesinden ikişir sıfat doğmuştur.Toprak ve suyun birleşmesinden HIRS ve CİMRİLİK ortaya çıkmıştır.Bu iki sıfat birbirine yakındır..Biri bulununca muhakkak diğeri de bulunur.Ateş ve havadan ÖFKE ve ŞEHVET meydana gelmiştir.Bunlarda birbirine yakındır ve beraberce bulunurlar.
Bu sıfatlardan her birinin ,sükunet bulmaları için kendilerinden yaratılan birer eşleri vardır.Havva ve Adem gibi.Bunların birleşmelerinden bir takım sıfatlar ortaya çıkar.HIRSIN eşi HASET,CİMRİLİĞİN eşi KİN, ÖFKENİN eşi KİBİRDİR.ŞEHVET için hususi bir eş yoktur.O her bir sıfatın maşuku durumundadır ve her sıfatın ona bağlanan bir yönü vardır.Bu yedi kötü sıfat(hırs,haset,cimrilik,kin,öfke,kibir,şehvet) cehennemin yedi kapısını temsil eder.Halk durumlarına göre bu kapılardan cehenneme girer.Bu sıfatlardan hangisi kişide üstünse o sıfatın temsil ettiği kapıdan cehenneme girerler.Bu sebeble Allah Teala bu kötü sıfatların kesilip atmasını Hz.İbrahim'e emretti.
Tasavvuf ve tarikatta ,insanın nefsinde bulunan  bu kötü sıfatlarının kesilmesi işini,Hz.İbrahim makamında bulunan  mürşid-i Kamilin isteği üzerine ruh tarafından icra edildiği belirtilir.
Kesilen kuşların etlerinin üzerinine konulduğu ayrı ayrı tepeler ise insan bedeninin üzerine oturtulduğu dört nefistir.Birincisi "nefsi nebatiye" diye isimlendirilen ve insanda gelişmeyi sağlayan nefistir.İkincisi "ruh-i hayvan"denilen "nefsi emmare"dir.Üçüncüsü "ruh-i tabii"denilen  "kuvvet-i şaytaniye"dir.Dördüncüsü "ruh-i insani"diye adlandırılan "kuvvet-i melekiye"dir.
Hırs,cimrilik,şehvet ve öfke gibi sıfatlardan herhangibiri insanın ruhani cevherine üstün gelirse onun safiyetini bozar ve vatan-ı aslisine dönmesini engeller.Şeriatın emri ile bu sıfatların güçleri kırılır,muvvetleri azaltılır,nurları söndürülür ve etkileri yok edilip ayrı ayrı parçaları birleştirilip dörde taksim edilir ve ruh,nefis ve kuvvet dağları üzerine konursa bu parçalardan her biri kuvvet bulur ve gelişir.Nihayet ruh-i insani tasarrufta bulunarak bunları diriltir.Bu sıfatlardan kaynaklanan karanlıkları ,ruh-i insani ve melekiyenin hususiyetlerinden olan nur ile değiştirir.Neticede kötü sıfatlar yönünden ölü olan bu sıfatlar ruhani ahlak ile diri durumuna geçer.