İlim:Bir şeyi alelıtlak bilmek demektir.
Marifet ise;Daha kuşatıcı ve mukayyed(sınırlı) bir manaya gelir.Marifet , insana aidiyeti cihetiyle ilm manasının üstünde ve daha tercih olanıdır.Zira İlim kıymetsiz konulara da şamil olacağından beraberinde zan ve tahmin derecelerinide ihtiva eder.Marifet ise kemaliyle vukufiyettir.Bu nedenle mutasavvıflar anlayış keyfiyetlerini üç sınıfa ayırırlar:
İLMEL YAKIYN
Bir şei tecrübe ve ispat etmeden fakat aksini ispatın bir suretle imkansızlığını bilmektir.İdrakin bu mertebesi şeklen zandan ibaret kalır.Bu suretle bilinen şeyler içinde hakikatı hale muvafık vetamamen sabit olanları da bulunabilir.Ancak zan hadisesi mevcut olduğundan akıl bu hususta rol oynar.Ancak yanlış bir temel üzerine oturan şeyler hep eğri olacağından bu şekilde bir çok hataları hakikat gibi kabul etmek tehlikesi vardır.Keza duyu vasıtalarımızla eldeedilen verilerde ilmel yakıyn sınırları içinde kalır ki,sınırlı derecede olan bu duygu vasıtalarımızla elde edilenlenler yetersiz ve yanıltıcı olur.Bu nedenle sufiler ilmiye hükmüne hiç ehemmiyet vermezler Zan ,Kur'anda dahi rağbet edilmemesi gereken bir keyfiyet olarak belirtilir.
AYNEL YAKIYN
Bir şeyin şekil ve zuhura gelişini , değişimini müşahadeye alarak bilmek tir ki bu mertebe marifete doğru büyük bir adımdır.Tecrübe ve müşahede üzerine dayanan esaslardan başlayarak muhakeme ve bunlardan çıkarılacak deliller makbul olan ilime doğru yürüyüştürAncak bu mertebedeki ilim hakiat adını alamaz
HAKKAY YAKIYN
Marifet namını alan sureti ilm budur.Bu ilim mertebesine yetişan vicdanlar her asırda ender bulunur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder