HER VARLIĞIN BİR DİĞERİNE KARŞI ÜSTÜN YÖNÜ:"EL-ALİ"İSMİ ŞERİFİ

HAK TEALA'NIN GÜZEL İSİMLERİNDEN OLAN EL-ALİ, ULUVV VE KADRİ YÜKSEK MANASINADIR. MUTLAK YÜCELİK ALLAH'A MAHSUSTUR. Halka göre derecesi akranından yüksek olana "ali"derler. Hak Teala'nın bu sıfatı varlıkların tamamına sirayet etmiştir. Zira bu varlıkların her birinde kendine mahsus bir kemal vardır ki bu sıfat diğerinde yoktur. O şey o kemal ile diğerinden derecede üstün(el-ali)dür. Mesela insan her kemali kendinde toplaması yönüyle bütün yaratılmışlardan alidir. Fakat bir sinek insandan daha yücedir. Şöyle ki sinek uçar, insan uçamaz. El-Ali sıfatı eşyanın tamamına sirayet etmiştir.Her şeyin bir yönden kemali mevcut olup diğerlerinde bu yoktur. O şeyin vücuda gelmesine sebep o kemaldir. Hakk'ın o yüzden bilinmesi o kemal iledir. Arifler her şeyde o kemali arayıp bulduklarından ki herhangi bir şeye hakaret nazarı ile bakmazlar. Cenab-ı Resulullah yolda gördüğü köpek leşinden tiksinen sahabesine "Ne güzel dişleri var" demiştir. Bir anlamda "varlığın kemaline bakın, noksanına bakmayın" şeklinde bir remzi tembihtir. Her şeyde kemale nazar etmek mertebesini bulan kimse en yüce dereceye ulaşmış ayrıca Hakk'ı ,"el-Ali" ismiyle zakir olmuş olur. Bu kişi ister uykuda, ister uyanıkken olsun hep aynı hal üzredir. Zira böyle arifin uykusu bu manayı bilmeyen cahillerin zikir ve ibadetinden hayırlıdır.