Rahman ve Rahimle vasıflanmış ve isimlenmiş Allah’ın ikinci tecellisi(görüntüsü):Tecelli sıfatıdır.Sıfatları ile görünmesidir.Bu mertebe veriliş sırasına göre şöyledir:Tevhidi sıfat,fenai sıfat,tecelli sıfat’tır.
Tevhidi sıfat demek:Hakk’ın sıfatlarında ortağı ve vekili olmadığını bilip, sıfatlanan (mevsuf’un) birliğini kalben zevk etmektir.Sıfatı subutiye(sabit sıfatlar),zâhirde(açık) ve batında(iç), zat’a ait olduğu anlaşıldığında,manevi sarhoşluk hali ortaya çıkıp, bu hal ile “Lâ mevsufe ilallah”(Allah’dan başka sıfatlanan yoktur) sırrı anlaşılılır.Sıfatı subutiye yedidir.
Bunlar:hayat,ilim irade, kudret,semi,basar ve kelam’dır.Sabit sıfatlar,mutlak varlık olan zat’la vardır ve sabittir.Ancak sıfatlar amaç olmayıp,mertebe ve makam ile açığa çıkar ve anlaşılır . Sıfatlar zat ile vardır ve zat’ta fazlalık veya sonradan ilave edilmiş bir şey değildir.Zat’tan başka mevcut (var olan) yoktur.Bu sözden çıkarılan anlam ile,sıfat zat olamaz ,zat sıfat olamaz.Sabit sıfatlar tecelli mukaddese göredir.
Tecelli mukaddes:Vücuttan açığa çıkan, işler, eserler ve suretlerdir.tecelli akdese göre,zat’ta fazlalık veya ona ilave edilen bir şey yoktur.Tecelli akdes, mutlak varlık olan zat’tır.
Sıfat,sıfat olmak yönüyle zat’ın gayrisidir,sıfat mevsuf olmak yönüyle zat’ın aynıdır.Sabit sıfatlar, zahir(açık) ve batın (iç) olarak iki kısma ayrılır.Açık kısımları,kişide de açık olan, semi,basar,kelam ve kudret’tir.Diğerleri iç’tir.Bu sıfatların manaları ise şöyledir:
Hayat:Hak Teala’nın diri olmasıdır.İlim:Hak Teala’nın bilici olmasıdır.Kudret:Hak Teala’nın gücünün yetmesidir.Kelam:Hak Teala’nın söylemesidir.Hak’kın sıfatlarının başlangıcı yoktur. Tesir olunmuştur ve bütündür.İlgi ile farklılıkları vardır.Örnek olarak:Kudretin Hak’ka ve halka olan ilgisi belirtilmeden, başlangıcı yoktur veya sonradan yaratılmıştır hükmü verilemez.Hakk’a ilgisi ile tesir olunandır.Bu hüküm ile diğer sıfatlarda benzer şekilde kıyas edilebilir.
Fenai sıfat demek:Kulun kendine ait sıfatlarının olmadığını bilmesi ve zevk etmesidir.
Tecelli sıfat demek:Kişinin kendi sıfatlarını,Hakk’ın sıfatlarında yok ettikten sonra,kişinin kalbinde Allah’ın sıfatlarından keşif olunan şeydir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder