AKİDE KONULARI

israil yahudi aile

Kul fiilini kendi yaratır itikadı ile "Hakteala istemezse yaprak kımıldamaz"itikadı uç noktalar olup buralarda çok insan diz çökmüştür.Mutezile ve cebriyye dediğimiz bu itikada cevap mahiyetinde Evliyaullahın şu izahları çok güzel bir açıklamadır.Bir sünni ile bir mutezile bir hususta tartışırken Mutezile olan "Kul fiilinin Halikidir"yolundaki akidesini ispat için yanlarında bulunduğu ağaçtan bir elma kopartır ve muhatabına der ki:"Bak işte.Bunu ben kopardım.Koparma fiilinin Haliki benim"der.Sünni de ona cevaben :"Pek ala güzel.şimdi kopardığın o elmayı tekrar yerine yapıştır göreyim,Böylece kendi fiilinin haliki olduğunu ispat etmiş olabilesin"der.Tabi kopan şey yapışır mı?yapışmaz.Ehli sünnetin fikri ne cebirdir ve nede "İtizal"dir.Kul cüzi iradesini sarf eder Hakteala yaratır.Hakteala,kullarına verdiği irade nedeniyle kullarını mesul tutar.Kur'anda bir çok ayetlerde  dikkat edilirse insanın elinde hiçbir şey yoktur.Her şey Allahın kudretindedir.İnsanın iradesinin ,sayü gayretinin katiyyen etkisi yoktur.Bir çok ayette de insanın sayü gayretinin,güzel kullanılan ihtiyar ve iradesinin,salih amellerinin faide vereceği beyan ediliyor.Zahiri olarak bakınca her iki emir birbirine zıt gibi gözükmektedir.İnsanın ihtiyar ve iradesini hüsnü istimal etmesi ,salih amelde bulunması Kur'an'ın ZAHİRİ HÜKMÜDÜR.Yani Şeriattır.Herkes onunla amele memurdur.Herşeyin Allah'ın kudret elinde olması ve insanın sayü gayret irade ve ihtiyarının hiçbir tesirinin olmaması ise Kur'an'ın BATINIDIR..Bu mertebe Hakikattır.Kul,şeriat mertebesinde yapması gerekenleri yapar gayret ederse Cenabı Hak ona daha ilerisini inayet ve ihsan buyurur.Şayet şeriat mertebesinde iken cenab-ı Hakk bu inayet ve ihsanı verse,kul gurur ve ucba kapılabilir.Mahvolur.Rabbimiz merhamet ettiğinden Hakikat mertebesini vaz etmiştir.Yani kul,kendi gayreti ile değil Rabbi Teala'nın keremiyle fevzü necat bulabileceğini haber vermiştir.Muvafakiyet Allah'tandır.