Ricâlu’l-gayb, her devirde bulunan herkes tarafından kolayca tanınmayan, gizli olan Hakk dostlarıdır. Ancak onların şahısları değil, manevî halleri gizlidir. Maddi varlıkları bakımından insanlar arasında bulunsalar da manevî yönden sıradan insanların idrak edemeyeceği fonksiyonlara sahiptirler. Allah bu kimseleri âlemdeki manevî ve ruhanî düzenin korunması, hayırların temini, kötülüklerin giderilmesi, bol yağmur yağması, bereketin artması, zalimlerin cezalandırılması, belaların kaldırılması, yaratıkların ihtiyaçlarının karşılanması gibi konularda görevlendirmiştir. Dolayısıyla Allah’ın izniyle varlıklar üzerinde tasarruf ederler. Ricâlu’l-gayb arasında bir hiyerarşi mevcuttur. Dünya yöneticileri arasında bir hiyerarşi olduğu gibi, manevî devletin yöneticileri olarak nitelendirebileceğimiz ricâlu’l-gayb arasında da bir hiyerarşi bulunmaktadır. Buna göre, ricâlu’l-gaybın en başında kutub bulunur. Kutubdan sonra yukarıdan aşağıya doğru; imâmân, evtâd, abdâl, nücebâ, nükabâ vs. pek çok grup hiyerarşide yerini almaktadır. Ricâlu’l-gayb anlayışını, sistematik bir bütünlüğe kavuşturan İbnü’l- Arabî’dir. O, bu konudaki düşüncelerini ve manevî tecrübelerini geniş bir biçimde açıklamış, ricâlu’l-gaybı, sayıları belli olanlar ve sayıları artıp eksilenler olmak üzere iki kısımda ele almıştır. Kendisinden sonra gelen birçok müellif de onun bu konudaki düşüncelerinin takipçisi olmuştur. Ricâlu’l-gayb ile ilgili kavramlar lafız olarak Kur’an’da yer almazken, işarî anlamda bazı ayetler sûfiler tarafından ricâlu’l-gaybın varlığına delil olarak zikredilmiş, abdâl hadisleri olarak bilinen birtakım hadisler de bu anlayışın temelini oluşturmuştur. Ancak bu hadislerin güvenirliği ile ilgili tartışmalar, bir kısımmüellifleri bu düşüncenin kaynağını ehl-i sünnet dışında aramaya yöneltmiştir. Ricâlu’l-gayb düşüncesi, özellikle tasavvuf alanının dışında olan bazı müellifler tarafından sert bir şekilde eleştirilmiştir. Mutasavvıflar ise bu anlayışı savunmuşlardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder