RABITA

 Rabıta, müridin zihnî planda tefekkür ve muhayyile gücünü kullanarak, mürşidi ile “beraberlik” halinde bulunmasını ifade eder. Ruhî terbiye için bu mânâ beraberliğine ihtiyaç olduğu kaydedilir.

Rabıta her şeyden önce psikolojik muhtevası ile insanî/ fıtrî bir olaydır. Kundaktaki çocuğuna duyduğu aşırı sevginin anneye süt ve gıda ihtiyacını hafif bir göğüs sızısı ile hissettirmesi gibi vakıalar, rabıtanın insanî, fıtrî ve tabiî bir olay olduğu hususunu kolayca anlaşılabilir, kılar. Bir insanın, öğretmenine, annesine, babasına, eşine, dinine, Kur’an-ı Kerim’e ve âlemlerin Rabbi olan Allah’a (c.c.) duyduğu sevgi bir rabıtadır. Sevgi, insanın etrafını kuşatan afak, nesne (obje) ile enfusî/derunî (öznel) temasını ve yakınlaşmasını sağlayan önemli bir araçtır. Bu sevgi olmasa varlığın devamı mümkün olmazdı. Rabıta, tasavvufî planda hiçbir mutasavvıf tarafından, insanın insanı tanrı edinmesi şeklinde açıklanmamıştır. Ancak, müridin şeyhine olan aşırı sevgisi tasavvuf psikolojisini tatmamış kişiler tarafından farklı biçimde  yorumlanmıştır. Bu bilmemişlik, tatmamışlıktan gelen farkındalık noksanlığıdır. Nakşibendîlikte rabıta önemli olmakla birlikte asıl değildir. Müridin şeyhine olan rabıtası murakabeye kadardır. Murakabe (derin tefekkür) derslerine ulaşınca artık rabıta terkedilir. Ondan sonra müridin sadece Allah’a (c.c.) rabıta yapması gerekir. Ancak ihtiyaç duyulunca yapılır. Murakabe aşamasına geldiği halde, yine şeyhine rabıta yapmaya devam eden kişi, manevî açıdan gerilemeye dûçâr olur. Zira şeyhe rabıta yapma, nihaî rabıta olan Allah’a rabıtanın bir ön hazırlayıcısı hüviyetindedir. İlki (yani başlangıçta şeyhe rabıta yapmak) havuzda yüzme eğitimi alan, ikincisi de yüzme eğitimini tamamlamış denizde bilfiil yüzen kişinin durumuna benzer. Tıpkı bunun gibi Allah’a rabıta, şeyhe rabıtadan elbette daha ileri ve daha kemâl noktadır. Birisi küçük havuz, diğeri kıyısı olmayan umman… Diğer tasavvuf okullarında da ismen olmasa bile mânâ olarak rabıta vardır.

Ama sonuçta rabıta; hal transferi yoluyla kâmil insan yetiştirmek hedefine kilitlenmiş irfanî bir uygulamadır