HATM-İ HACEGANDAKİ SIRLAR,

HATM-İ HACEGAN ZİKRİNDEKİ SIRLAR 

Hatme-i hacegân esnasında isimleri zikredilen her zatın kalpte farklı bir akış meydana getirdiği hissedilir. Çünkü her bir Allah dostu, bir esmanın aynasıdır; ismi anıldığında o esmanın rengi kalpte açığa çıkar. Mesela kalbe huzur veren bir ismin zikri, “es-Selâm” esmasının cilası gibidir. Kalp sükûna kavuşur, içindeki fırtınalar diner.

Başka bir isim zikredildiğinde kalpte “ilim” kapısı açılır; bu da “el-Alîm” esmasının nefesi gibidir. Kalp bilmediklerini sezmeye başlar.

Bir başka Allah dostunun adı geçtiğinde kalp coşar, muhabbetle dolar. Bu hâl, “el-Vedûd” esmasının yansımasıdır.

Kimisi kalpte istiğfar hissi uyandırır; bu da “el-Gafûr” ve “et-Tevvâb” esmalarının sirayetidir. Kalp hemen bağışlanma diler, yumuşar.

Bir diğerinde kalp adaletle dolup taşar; bu ise “el-Adl” esmasının tecellisidir. İnsan hakkı gözetmeye yönelir.

Böylece isimler anıldıkça kalpte farklı esmâların pınarları açılır. Kalp tek yönlü değil, çok yönlü bir mektepten geçer.

Nitekim esmâların farklı bileşkelerle zikredilmesi nasıl farklı ruhî tesirler meydana getiriyorsa, salihlerin isimlerini anmak da kalpte farklı latif akışlar meydana getirir. Her isim, ayrı bir esma rabıtasının kapısıdır. Bu kapılar açıldıkça kalp Allah’ın doksan dokuz esmasının renkleriyle boyanır. İşte hatmenin sırrı budur: Kalbin Allah’ın boyasıyla boyanması.

Kur’an buyurur: “Ey iman edenler! Allah’tan sakının ve sadıklarla beraber olun.” (Tevbe, 119). Bu beraberlik, sadece zahirde değil; esmâların ve isimlerin kalpte açtığı feyizlerle gerçekleşir. Sadıklarla beraber olan kalp, onların zikrine ortak olur. Onların zikriyle açılan esmâ pencereleri kalpte de açılır. Bu yüzden hatme sadece bir toplu zikir değil, kalpte esmâ kapılarının açılış meclisidir.

İşte ey gönül! Hatmede zikredilen her isimde, Allah’ın bir esmasının cilasını ara. Çünkü o isimler, kalbine dokunan esmâların sesidir. Kalbinin hangi noktası parlıyorsa, bil ki orada bir esma nefes alıyor. Hatme-i hacegân, aslında kalbin esmâ ile boyanma talimidir.

Hatme-i hacegân zikri, sadece bir dil tekrarı değil; kalbin derinliklerine işleyen bir akıştır. İsimler teker teker anıldığında, her bir isim kalpte bir farklı pencere açar. Çünkü her Hak dostu, Allah’ın bir esmasının aynası gibidir. Onun adı zikredildiğinde o esmanın tecellisi kalpte uyanır. Tıpkı farklı çiçeklerin farklı kokular saçması gibi, Allah dostlarının isimleri de kalpte farklı latif kokular bırakır. Biri gönle huşû getirir, diğeri muhabbeti artırır, bir başkası kalbe teslimiyet öğretir. Böylece kalp, renk renk bir bahçeye dönüşür.

Hatme esnasında duyulan akışların farklılığı, işte bu çeşitlilikten doğar. Bir dostun adıyla kalp rikkatle dolar, diğerininkiyle ferahlık, bir başkasınkiyle istiğfar duygusu coşar. İşte kalbin eğitimi, bu çok yönlü lezzetlerle gerçekleşir. Her isim bir anahtar gibidir. Kalbin farklı odalarını açar. Sen belki fark etmezsin, ama kalpte kapalı nice oda bu isimlerin zikriyle aydınlanır.

Kur’an’da “Sadıklarla beraber olun” (Tevbe, 119) buyruğu, sadece bedenle beraberliği değil, kalbin beraberliğini işaret eder. İsimler anıldıkça, kalp sadıklarla beraberlik talim eder. Çünkü gönül, sevdiğini anınca onun hâline bağlanır. Hatme-i hacegân, aslında “sadıklarla beraber olma” emrinin bir mektebidir. Dilinle isimleri zikrederken, kalbin onların hâline bağlanmayı öğrenir.

Tarih boyunca hak erleri, zikir halkalarında bu sırra dikkat çekmişlerdir. Demişlerdir ki: “Kalp, zikrin aynasıyla cilalanır. Dostların isimleri de bu aynaya düşen nurlardır.” Kalbin cilası ne kadar yapılırsa, Allah’ın nuru o kadar yansır. Kalp paslanır. Zikir ve sadıkların hatırlanışı, kalbin pasını siler. Böylece kalp Allah nazarına daha uygun hale gelir.

Hatme, sadece bireysel bir zikir değil, cemaatle de yapılan bir zikirdir. Cemaatin ruhu kalpte ayrı bir tesir bırakır. Çünkü bir araya gelen kalpler birleşir, tek bir kalp olur. Kalpler birleştiğinde rahmet iner. Hatmenin gücü, bu birliktedir. Çünkü Allah’ın rahmeti, cemaatin üzerine yayılır.

Her bir ismin zikri, aslında farklı bir duanın kalpte yankılanmasıdır. Biri “sabır” fısıldar, biri “ihsan”, biri “aşk”, biri “şükür”. Böylece kalp, Allah’ın kullarına yaydığı farklı hâllerin tadına varır. İşte bu yüzden hatmede tüm isimler anılır. Çünkü kalbin eğitimi tek yönlü değil, çok yönlüdür. Her renk, kalbi daha da olgunlaştırır. 

“Silsile-i Hacegân” bize teslimiyetin, sadakatin ve ilahî emaneti ehline ulaştırmanın ne kadar kıymetli olduğunu gösterir. Bu yol, Hz. Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz’in nurundan başlayarak, gönülden gönüle, elden ele aktarılan bir hakikat zinciridir. Her bir halkada farklı bir sır açılır; kimi sadakatiyle, kimi riyazetiyle, kimi de ilmi ve marifetiyle bu zinciri güçlendirmiştir. 

Tasavvufî yolculuk, akıl ile kavranamayacak inceliklerin kalbe inmesiyle gerçekleşir. Burada teslimiyet, şeyh-mürid ilişkisinin anahtarıdır. Kendi aklını Hakk’ın velilerinde fânî kılmayan, sırra eremez. İmam Rabbânî’nin (kuddise sirruh) ifadesiyle: “Hakikate ulaşmak için mürşidsiz yola çıkan, şeytana uymaktan kurtulamaz.” 

Ayrıca bu silsile, sadece isimlerin sıralanışı değil, bir ruhanî miras demektir. Her bir halkada, Allah Teâlâ’nın yeni bir tecellisi, yeni bir rahmeti vardır. Bu sebeple Hacegân zincirini bilmek, sadece tarih öğrenmek değil; kalbi, teslimiyeti ve edebi canlı tutmak demektir. 

Teslimiyetin önemi; “Kim güzel davranarak özünü Allah’a teslim ederse, o en sağlam kulpa tutunmuştur.” (Lokman, 22)

Sadakatin yüceliği; Hz. Ebû Bekir (radıyallahu anh) hakkında Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz buyurmuştur: “Hiç kimsenin malı, Ebû Bekir’in malı kadar bana fayda vermedi.” (Tirmizî, Menâkıb, 3679)

Sohbetin bereketi; “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve sadıklarla beraber olun.” (Tevbe, 119) 

Manevî zincirin hikmeti; Hz. Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz buyurdu: “Âlimler, peygamberlerin vârisleridir.” (Ebû Dâvûd, İlim, 3641) 

Yolun sonu Allah’a varır; “Ve muhakkak ki, dönüş Rabbinedir.” (Necm, 42) 

Silsile-i Hacegân, sadece geçmişte yaşamış velilerin listesi değil; bizim için bugün de canlı bir manevî rehberdir. Onlara bakıp teslimiyeti, sadakati, sohbetin bereketini ve marifetin derinliğini hatırlamalıyız.

İşte ey nefsim! Hatmede anılan her ismi, kalbine düşen bir nur bil. O isimleri zikrederken, kalbin pınarlarını aç. Çünkü o pınarlar bir araya geldiğinde, kalbin ırmağı Allah’a akar. Hatme-i hacegân, kalbin Hakk’a giden yoludur. 

Yolun başı Hz. Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz, sonu ise yine Allah Teâlâ’dır.