İÇKİ(HAMR)

Kur’ân’daki (hamr), sadece rakı, şarap değildir; kötü hâller, kötü ahlâklar da (hamr) dır… Tahammür etmiş içkiyi içen akıl da tahammür ediyor. İnsan az içiyorum der ama gittikçe arttırır. Çünkü (az) demek, çocuk demektir. Çocuk da mutlaka büyüyecektir. Kur’ân’da (İnnemelhamrü velmeysir ricsün min amelişşeytan) diyor. Bu (ricsün min amelişşeytan)ın içinde ahlâk tahammürleri de var. Kin, kibir, haset gibi kötü ahlâklar Şeytân işi değil mi? Asıl tahammür bunlardır. (Meysir) de kûmar, oyun yani dalavere değil mi? Dalavere, kandırmak yani yalan demektir. Bütün oyunların, dalaverelerin başı, yalandır. Bir insan yalan söylüyor mu? Allah onun şerrinden emîn eylesin. Yalan söyleyenin ne Allah’ı var, ne anası ne de babası… Hemcinsine kötülük etmek isteyen bir insan bu kötülüğü saklamak için ona yalan kumaşından yapılmış bir elbise giydirir. Hâlbuki bu elbise sakladığı suç veya kabahattan daha büyük, daha fenadır. Ama insan ne yapıyorsa kendi kendine yapıyor demektir. Gerçi karşısındakine de yapar ama asıl en büyük fenalığı kendine yapar. Yalanı bir söyler, iki söyler nihayet anlaşılır. Bazı insanlar yalancının yalanını, büyüklüğünden hazmeder. Hazmedemeyenler, o adamın yalancılığını etrafa yayarlar. Hâlbuki en büyük iyilik, insanın kabahatini başkasına değil kendisine söylemektir. Güldürenle değil, ağlatanla ülfet et derler ya… Yüzümüze kabahatimizi iyilikle söyleyen o kabahati yapmamızı istemediğinden söyler. Bazıları karşısındakinin kabahatından zevk alır; bu iblisiyyettir. Asıl insanlık kimsenin düştüğünü istememek ve düşürmemeğe çalışmaktır. İyi insanlar, nasîhat eder, bazan da darılırlar. Bunların hareketleri, bir babanın evlâdına şefkati kabilindendir.