ÜMMİ NE DEMEK

– Bâkir, tertemiz, fakat her şeyi câmi bir aklın sahibi demektir. Zuhûr edecek hâli bekler. Ümmî, altuna benzer. Altun, her mâdende mevcut olduğu gibi, altunda da birçok mâdenler vardır. O mâdenleri altundan ateşle çıkarırlar. Altun bütün mâdenlerin anası olduğu gibi, ümmîlik de bütün hâllerin câmiidir. Lügat mânâsı “okuma-yazma bilmeyen” demektir. Her ilmin anası pratiktir. Nota; pratikten doğmuştur. Fennin anası da pratiktir. Buz dolabını gördük; bundan sonra yapılacak buz dolaplarına, bu dolap temel olacaktır. Okuma-yazma, ilim, fen bilen bir insan öyle bir âleme geliyor ki, orada ne okuma yazma, ne ilim, ne fen var. Demek ki, okuma-yazma, ilim, fen bilmek; bunları bilmemenin temeli imiş. Ümmîlik, böyle işte… Ümmîlik, bütün ilimlerin anasıdır. Dış tahsîl, ümmîlikten doğmuştur. Ümmî bir adam, çalışırsa, zahîri ilimleri tahsîl edebilir; fakat tahsîl ve ilim sahipleri, ne kadar çalışırlarsa çalışsınlar ümmî olabilirler mi? İmkânı yok; çünkü imkândan ayrılmış. İnsan öyle bir şey tahsîl etmeli ki, bunu tebdîle kimsenin gücü yetmesin. Ledün ilmi böyle bir ilimdir ve öğrenmek değil, unutmak ilmidir. Herhangi bir şey göz önünde bulunduğu müddetçe, ondan istifâde edilmiyor demektir. Şu elma ilim olsa, bu göz önünden kalkmadıkça, ondan istifâde edilemez. Yani mesele, ilim elmasını yiyip hazmetmektedir. Ledün ilminin usulü olan (unutma)yı bu mânâda anlayacağız. Huzûr, rahatlıktadır; rahatlık ise unutmakla olur. Bir âlime (şunu biliyor musun?) desen (biliyorum) der, sanki bilen, kendi imiş gibi… Hâlbuki asıl bilen, Allah’tır. (Şunu bilmiyorsun) desen, kızar. Bu huzûr değildir. Maamâfih, ilim inkâr edilmez. İlim ilimdir. Lâkin ilmi asıl sahibine götürüp teslîm eden kurtulur. Rahatlık da o vakit başlar. Harbe giden bir askerin sırtına bir çuval altın yüklesen, ona yük olmaz mı? Ölüme gidiyor çünkü. Ona ne lâzım kurtulmak için? Silâh. Nefsi kurtarmak için de (Yokluk) lâzım. Sevdiğimiz şeyler, arzularımız, ihtirâslarımız, bizim en büyük düşmanımız ve azrâilimizdir.