BAYRAMİLİĞİN FELSEFESİ

Vücud birliğine inanan ve hedefleri fakr yoluyla Hakk'ın birliğini anlamak olan Bayramiyye mensupları "Tevhid-i zat" denilen vahdet(birlik) bilincine ulaşabilmek için dervişlerine şevk ve muhabbeti telkin ederler.Bu yolla gönülde meydana gelen ilahi cezbe ,Hak yolcusunu ilahi sırra eriştirecektir.Muhabbet, kulun sadece Allah7ı arzulaması , sevgiyi Hak sevgisinde toplamasıdır.Her şeye hak nazarı ile bakarak elde edilen bu sevgi , insanın aşık iken maşuk, habib iken mahbub haline getirecektir.Cenab-ı hakk7ın kulu zatına yükseltmesi için salik(manevi yolcu), her an tevhid bilinciyle yaşamalı , her nefesini Hak ile alıp vermeli , özetle kainatta her şeyin Hak varlığındaki aslını idrak etmelidir. Sonunda tevhid tahakkuk edip vahdet sırları gönülde tecelli edecek ve mana yolcusu ölmeden ölüp Hakk7ın varlığında yeniden dirilecektir. Esasen azametli, celalli, şevkatli,cezbeli ve aşklı bir zat olan Hacı bayram Veli , dervişlerini bu anlayışla yetiştirmiş ,"El fakru fahri, el fakru fahri" diyerek yokluğu telkin etmiş ve nice gönülleri uyandırıp diriltmiştir