EŞYA DA ESMA GÖRMEK AŞIKLARA MAHSUS HALDİR

Parlak ve keskin gözlü Evliya,susuzluk esnasında su içerken ,suyun içindeki Hakk'ın vechine nazar eder."Her şeyin hayatı sudandır"(Enbiya 21/30) ayetiyle isimden müsemma olan Zat-ı Hakk'ı görür.Hz.Niyazinin buyurduğu gibi bir hale ulaşanlar ŞÜTTAR(AŞIKLAR)TAİFESİDİR:
Arife eşyada esma görünür

Cümle esmadan müsemma görünür

Bu Niyazi'den de Mevla görünür

Adem isen "semme vechullah"ı bul !

Kande baksan ol güzel Allah'ı bul! Aşıkların dışında olan taife su içerken cesedinin lezzetini müşahede eder ve suya akseden kendi suretini görür.Buna kendi vücudundan kurtulamama denir.Şirk halidir.Hafız Şirazi (k.s)buyurmuştur ki:
"Mahbub-ı Hakiki olan Hak Teala alem-i surette kendini izhar etmek istedi.Çadırın Adem'in suyu ve çamuru,yani cismaniyet ma'rekesinde kurdu.Kendi cemalini temaşa için tapraktan bir ayine yaptı.Kendi güzelliğinin aksini gördü.Gayretinden yani güzellikler kendi zatına münhasır olduğunu göstermek için tecelli-i kahrisi ile altüst etti."