HEVAYI NEFİSLERİNE UYMAK,

. – Hevâ-yı nefse uyanlar bir azâb görecekler değil mi? – Zaten daha uyarken, azâb çekmeğe başlarız… Nefsin her arzusu, kendisi için bir azâb. Bir evin içindeki insanlar, o evin kilerindeki yiyecekleri yemezler mi? İçimize giren kötü ahlâklar da, bizim manevîyyatımızı yiye, yiye bitirir. Temiz ahlâklar da bizi yer amma, onlar bizi büyütür. Duygumuz, görgümüz, sözümüz değişir. Şu güzel vücutlarımız, hep akıllarımıza mahkûmdur. Akıl da bir manevîyyattır; yönümüzü hangi aynaya dönersek, oradan bir aşı alırız. Neyi sevdiysek, o ahlâk bizi yemektedir. Dünyanın bütün parası, ilmi bizim olsa, gel! dedikleri zaman ne fayda eder? Tabiata mahkûm olanlar, bu dünyadaki azâplarında fânî olmuşlardır. İnsan, bu âlemde ne yaptıysa çeker amma, o cehennem aklın bildiği gibi maddî bir ateş değil; daha şedîd bir ateş. Hûrili, gılmânlı bir cenneti de akıl istiyor. Hâlbuki cennet çok tatlı bir âlem ama, anlatması güç.