AŞILANMA,

Bir bahçede, çeşitli ağaçlar vardır. Bunlar, ömürleri bitince kururlar. Ağaçlar, ne kadar yan yana dursalar, hâlleri birbirlerine geçmez. Hâl geçişi, ancak aşı ile olur. Birini kesip ötekine aşılarsan geçer. İnsanlar da böyledir. Birbirlerine benzemezler. Size ve aklınıza benzer başka bir kimse ve başka bir akıl, yaratılmamış ve yaratılmayacaktır. Bir bağdan bir üzüm tanesi alsak, bu tane, bağdaki diğer tanelere benzemez. Bütün bunları muhît bir “varlık” vardır ki, o kendi kendine benzer. Ona benzemek için ondan aşılanmak lâzım. Terakki, kendimizden doğanı kendimize mürebbî tutmakla olur. Avrupa’ya bak: Tekâmül son gelendedir. Manevîyyette de böyle. Siz annenizden daha ileridesiniz. O size tâbî olacak. Çünkü siz, annenizin bildiklerini öğrendiniz. Bu bilgiye siz de yeni bilgiler kattınız. Fakat tâbî olmak zor. Anneler de böyle. Şefkatinden, kızlarını sıkar. Zannediyor ki, onlar kendi başlarına bir iş yapamazlar; hâlbuki onlar üniversite bitirdiler. Lâkin o, bunu bir türlü kabul edemiyor, garezinden mi? Hayır şefkatinden. Şefkat yapıyor bunu. Fakat şefkatden de olsa, her sıkan, sıkılıyor demektir. Birisinin boğazını kuvvetle sıksan, sen de yorulursun. V-el- hâsıl içinden çıkması çok zor. Akıl, bir kafes; rûh, onun içinde hapsolmuş bir bülbül. İçinden çıktık mı, tamam. Rahatlık, o zaman. Demin konuştuğumuz “ölmeden evvel ölmek!” dedikleri şey budur… Zâhir ilim âlimleri bunu anlamıyorlar. “Allah’ın işine karışma!” derler. Hâlbuki Allah her işimize karışmış. Yaptığımız her iş, Allah’ın işi. Biz onun amelesiyiz. Her insan, ister ve irâdesini kullanırsa, “Ölmeden evvel” ölebilir. Her insan büyüktür; fakat küçüklüğünü bilirse… O büyüklük de bizim değil, Allah’ın büyüklüğüdür. Hz. Muhammed; “Ümmetlerimden bazıları, geçmiş peygamberler gibidir.!” diyor. Bu adamlar maddî tahsîlden başka bir tahsîl görürler. Bunlar bir kere derslerini aldılar mı, isterlerse Bağdad’a gitsinler, o aşk onları işler durur.