Feridüddin Attar hazretlerinin Tezkiretül Evliya isimli kitabı

Feridüddin Attar hazretlerinin Tezkiretül Evliya isimli kitabını çocukluğumda okumuştum.HER ZAMANDA İLK TAZELİĞİ İLE OKURUM.Bu eserin Önsöz'ünü Bloğa eklesek.Çünkü zaten naklettiğimiz hep erenlerin sözü.İzninizle:
Erlerin sözlerini dinlemekte ne fayda var?
BİRİNCİSİ,dinleyen kimse talipse himmeti kuvvetlenip talebi çoğalır.
İKİNCİSİ,şayet bir insan kendisinde benlik görürse bu benliğini ve gururunu kırar.Başındaki davayı ve sevdayı söküp atar,iyi ve kötü şeyin ne olduğunu ona gösterir.Şayet kişi kör değilse bu sayede kendini gözlemler.Nitekim şeyh Mahfuz (r.a)"halkı kendi terazinle tartma kendini,yakin sahiplerinin terazisiyle tart ki onların erdemini,kendi müflisliğini anlayabilesin"demişti.
Cüneyd (r.a)sordular:Bu hikaye ve rivayetlerde yani kıssa ve menkıbelerde mürit için ne fayda var?Cevap verdi:"Bunların sözleri Aziz ve Celil olan Allah'ın ordusundan bir askerdir"(Fetih suresi 48/4,7 Müddessir suresi 74/31).şayet müridin kalbi kırılır ve morali bozulursa kuvvetlenir.o askerden medet bulur.Hakteala'nın "Biz Resullerin haberlerinde kalbine sebat verecek olanları sana hikaye ediyoruz(Hud suresi 11/20) buyurmuş olması bunun delilidir.
PEYGAMBER efendimiz (sav)"İyiler anılınca gökten rahmet iner" demiştir.İmdi bir insan üzerine rahmet yağan bir sofra kurarsa mümkündür ki ona bir fayda sağlamadan eli boş geri çevirmezler.
Kur'an veHadisten sonra sözlerin en iyisi olarak onlarınkini gördüm.Sözleri tamamıyla Kur'an ve Hadis'in şerhinden ibarettir.Her ne kadar onlardan değilsem de hiç değilse onlara benzemiş olayım.diye kendimi bu meşguliyetin içine attım.Çünkü bir Hadis'te(bir zümreye benzeyen onlardan sayılır) buyurmuştur.Cüneyt (ra)demişki:"Davacılara iyi muamele ediniz ki Hakikat ehli olsunlar.ayaklarını öpünüz.çünkü hizmetleri yüce olmasa idi pekala başka şeyi dava edebilirlerdi.(Bu nedenle hakikatın peşinde olabilmeleri için iddiacı ve taklitçi sufilere ilgi ve yakınlık gösterin)
Kur'an ve Hadisi anlayabilmek için sözlük,dilbilgisi v.silimleri bilmek gerekmekte,oysa halkın çoğu bu ilimlerden habersizdir.Oysa sufilerin bunların açıklaması mahiyetindeki sözlerinden halk da,aydınlar da haz ve nasip almaktadır.
Zahir bakımından görüyoruz ki biri aleyhinde aslı olmayan bir söz söylese o sözden dolayı söyleyene kinlenir,yıllarca o sözün tesiri devam eder.Batıl bir söz sende bu kadar çok etki meydana getirdiğine göre açıktır ki farkına varmasan da Hak söz bunun bin katı fazla bir etki vücuda getirecektir.
Nitekim İmam Abdurrahman Ekkaf'a(ra)sordular:"Kur'an okuyan ,ama okuduğunu anlamayan birisinin okuduğu şey onda etki yaratır mı?"Şöyle dedi:"Bir insan bir ilaç içse ama içtiği şeyin ne olduğunu bilmese bunun üzerinde bir etkisi olurda Kur'an'ın hiç etkisi olmazmı?Açıkçası Kur'an'ın etkisi çok daha fazladır.Birde ,bilerek anlayarak okursa o zaman durum nasıl olur,varın siz kıyaslayın.Kim bilir kaç bin çeşit faydası olur.Birde anlamını bilir,onunla amel eder gözünden nedamet yaşı akıtırsa Hak Teala onun hürmetine lütfuyla bir damla yaş için bin günah bağışlar"İmam Ebu Yusu Hemadani'ye(ra)"şu zaman geçer ve bu taife perdenin arkasına çekilip gizlenirse selametle kalabilmek için ne yapalım?
O da:"Her gün onların sözlerinden sekiz sayfa okuyunuz.İmdi ben gaflet ehlinin(böyle)bir vird edinmesinin Allah'ın doğrudan verdiği emir olarak görüyorum"diye cevap vermiş.
Hayrın şer sanıldığı zamanda olduğumuzu gördüm .Bu zamanda kötü kişiler hayırlı insanları unutmuşlardır.Zamanımızda hüsranda kalanlar,devlet ehli bahtiyar insanları unutmasın,kendi köşesine çekilip inziva hayatını yaşayan kişileri araştırsın,rağbet göstererek onlar bakımından esen devlet rüzgarı sayesinde ebedi saadete ersin diye tezkire hazırladım."Evliya Tezkireleri"adını verdim.
Sufilerin sözleri birkaç yönden sözlerin en iyisidir.
İLKİ insanları dünyadan soğutmakta
İKİNCİSİ ahiretin her zaman akıldı tutulmasını sağlamakta
ÜÇÜNCÜSÜ İnsanın kalbinde Allah sevgisi meydana getirmekte
DÖRDÜNCÜSÜ bu sözü dinmeyen bir insan ,sonsuza dek sürecek yol için azık tedarik etmektedir.İmdi bu amillerin gereği olarak bu çeşit sözleri derlemek,herhalde yerine getirilmesi gereken görev cümlesindendir.Hakikatte tüm sözlerin en iyisi Kur'an ve Hadis şerhinden ibaret olan sufilerin sözlerini içeren bu kitaptan daha iyisi alemde yoktur da denilebilir.Denilebilir ki bu kitap eşcinselleri ve iğdişleri er yapar.Er'leri erkeklerin şahı yapar.Erkeklerin Şahı olanı tek ve eşsiz er yapar.Tek'leri derdin ta kendisi haline getirir.
Naklederler ki Cemal Mevsili(ra),Peygamber efendimiz (sav)'in kabrinin civarında ve aynı hizada olan bir yerde tek mezarlık yer bulmak için bir ömür gayret sarfetmiş.Maksadına ulaştıktan sonra mezar taşına şu ibarenin yazılmasını vasiyet etmiş:"Köpekleri ön ayaklarını toprak üzerine yaymış haldedir"(Kehf suresi 18/18)
RABBİM,Bir köpek,dostlarının izi sıra bir kaç adım attı.B yüzden köpeği sahipleriyle birlikte aynı muameleye tabi tuttun.Aynı şekilde ben de dostlarının dostu olduğumu ve onları sevdiğimi iddia ediyorum.Kendimi onların eğerinin ipine(bir torba gibi)bağladım.Onların sözleri ile meşgul oluyor ve vazgeçemiyorum.
Rabbim ve ey benim ulu sultanım
gerçi bu sözlerimin hiçbir kıymeti yoktur.ve bu yolun yolcularının yanında bir hiç olduğumu da biliyorum.ama onların sözlerini,hallerini,remizlerini ve işaretlerini seviyorum.Kayyumiyetinin,vahdaniyettinin ve mutlak Hakimiyyetinin tebliğ hakkı için Nebi ve Resullerin tertemiz ruhları ,Alla'a yakın melekler,yüce katında değeri bulunan veli,arif ve alim kullar hakkı için bu zavallı,garip ile şu zümre arasına perde çekme.Bu kitabı sana yakın olma derecesine ulaşmam için vesile kıl.Senden uzak olma çukuruna düşmeme vesile kılma.Şüphesiz Sen yakarışları karşılıksız bırakmazsın"

Av Şemsettin Keser
semsettin.keser@hotmail.com