İNSANDA MEVCUT OLAN ÜÇ GÖZ

Göz bir sıfattır. Allah'ın sübut olan sıfatlarından biridir. Sübuti sıfatlar:Hayat, ilim,İrade , Kudret,Semi', Basar , Kelam . Su sıfatlar ruhun açılımıdır.Ruh ilk defa kendini hayatla gösteriyor. Hayatın belirtisi ise harekettir.Demek ki hakikatte göz, Allah'ın bir sıfatı imiş.İnsanda üç göz olduğunu Seyyid Nizamoğlu hazretleri şöyle açıklar: "İnsanda üç türlü göz vardır Hakk'ı görmeye Bu gözlerle sırr-ı Hakk'a ermeye. Biri baş gözü biri kalb gözü biri can gözü Baş gözü kalb gözüne eyler nazar Kalb gözü can gözüne eyler nazar Can gözü ise açmıştır gözlerini Hiç kırpmadan Hakk'a nazar eyler. Baş gözü surettir, sureti görür. Kalb gözü ilim, irfaniyettir. Can gözü ise tatmak, lezzetlenmektir yani zevktir."Benden görüp işiteni bildim ki ol canan imiş. Göz Hakk'ı nasıl görür? İbretle görür.İbretle bu mevcudatın Hakk'ın efali olduğunu müşahede edecek, efalin sıfatın mazharı olduğunu idrak edecek. Sıfatsa zattan gelir. Hakk'ın efalini, sıfatını müşahede etmeyen ne görür: Cemad, nebad, Hayvan,insan eşya görür.Şu ayet bu müşahedeyi yapamayanlar içindir:""Biz insan ve cinlerin bir çoğunu cehennem için yarattık ki , onların gözleri vardır görmezler, kulakları vardır duymazlar,Onlar hayvanlar gibidirler, belki de daha da aşağıdırlar.(Araf 179).Evet gözleri vardır ancak eşyayı görüyor Hakk'ı görmüyor.