İSTİDAD MESELESİ

hAKİKATI KİM ANLAR?bUNUN İÇİN İSTİDAD ŞARTMIDIR? – Hayır. Hakîkati herkes anlayabilir. Herkesin istidâdı tamamdır. Fakat arzu ve emellerimiz o istidâda kabuk olur. İnsan “nefs-i vahide” den yaratılmıştır. Allah, anlayış yolumuzu istidâd engeliyle kesmemiştir. Bunu biz icad ediyor, biz tapıyoruz ve mahkûm oluyoruz, putperestler gibi. Putperestler Allah’ın yaptığına tapmazlar da kendi yaptıklarına taparlar. Kulun yaptığı şeyin içine kul girer, Allah’ın yaptığının içine Allah girer. Aman bu istidâd inanışıyla kendi yolunu kesme. Akıl, Allah’ı, ancak kendi vücuduna “tedkik” adımlarını attıktan sonra anlamağa başlar. Allah’ın sözleri bir insandan söylendiği gibi, tecellîsi de insandandır. Ama Şeytan’ın sözü de insanlardan zuhûr eder. Nefsine mağlup olan insandan kaç; çünkü onun hastalığı bize de bulaşır. Bizi aslımıza kavuşmağa bırakmayan şey, nefistir. Bunu anlatan birçok âyetler vardır Kur’ân’da. Amma fedakâr bir âşık olup bütün arzuları atmayınca o âyetleri göremez insan. Zerre kadar korkusu olan mânevîyyeti anlayamaz. Her şeyimizi Allah için fedâ etmemiz lâzım. O zaman Allah bize sahip olmaz mı? O vakit, Allah bizi satın alır. Kur’ân’da (Allah mü’minlerin nefislerini satın aldı!) diyor. Mü’min kimdir? Görmek gibi îmân olamaz. İşiterek îmân etmekte, mutlaka zan vardır. (Ben Allah’ı bilirim!) diyen insana (Hadi bize de bildir!) desek gösterebilir mi? Bize kızar ve “Allah’ı bilmiyor musun?” der. “Biliyorum” desen, “vay kâfir, vay…” der, “Bilmiyorum” desek daha beter kızar. Onun tarifi, şöyle: “Allah ne yerde, ne gökte!” Evet ama Allah, asıl Allah’ı arayan kimsenin yokluğundadır. Arayan yok olmalı ki Allah meydana çıksın “Allah yok!” diyen için Allah yoktur; ama sadece kendisi için yoktur. “Param yok!” diyen adamın parası olmadığı gibi. Fakat bu hâl, sözle anlaşılmaz. Niyâzî: Her denlü âşikâr etsen, hafâsin artırır: Ol âyân iken, anı örter delâil, beyyinat. Mısri Niyâzî gibi âlimlerin uyanması zordur ama bir de uyanırlarsa çok hoş olurlar.