YUNUS EMRE'NİN ŞİFRELERİ

Yunus bir söz söyledi;hiçbir söze benzemez.
Cahillerin içinde örter mana yüzünü.
Yunus Emre hazretlerinin "Şathiyye "tarzında söylediği bir şiirinde şifreler vermiştir.Şeriat/Tarikat/Hakikat için.
"Çıktım erik dalına, anda yedim üzümü,
Bostan ıssı kakıdı;der; ne yersin kozumu
 Bu muammalı şiirin Niyazi Mısri hazretleri tarafından yapılmış güzel bir şerhi mevcuttur.Buna göre ilk beyitn manası şudur:
Her ağacın bir çeşit meyvesi olur, her meyvenin de bir ağacı.Bunun gibi her işin de kendi mahsus bir aleti vardır ki iş o aletle meydana gelir.Zahir ilimler için lüğat, sarf, nahiv, mantık, adap,kelam, tefsir, hadis, hikmet v.s gereklidir.Batın ilimler için muhlis bir kalp, mürşidi Kamil terbiyesi,az yemek,az uyumak,az konuşmak ve uzlet halinde yaşamak gerekir.Batını ilmin daha da derunndaki hakikat ilmi içinse dünya ve ahireti terk ile varlıktan sıyrılarak Hak'da fani olmak icab eder.
Buna göre Pir hazretleri ,erik,üzüm ve ceviz ile ŞERİAT,TARİKAT VE HAKİKATE İŞARET EDER.Zira;
Eriğin dışı yenir ;içi , yani kalın ve sert olan çekirdeği yenmez.Dışları güzeldir amma iç olan kalbi katıdır.
Üzüm amelin batınına benzer.Zira üzüm hem yenilir, hemde ondan nice nimetler  ve şifa vardır.Ama dağılmış da olsa içinde çekirdekler vardır ki bu kategoridekilerin gönüllerinde katılık ve kasvetin tamamen tezkiye edilmemiş olduğunu gösterir.Yine onun içinde de dışarıya atılacak ve temizlenecek şeyler az da olsa mevcuttur.Ceviz7e glince bu Hindistan Cevizidir ki sırf hakikatı temsil eder İçinde yabana atılacak hiçbir şey yoktur.Hem yenir , hem de nice hastalıklara şifa olur.
İmdi bir kimse erik isterse erik ağacından talep etsin.Üzüm isterse bağdan istesin.Eğer ceviz talep ederse , onu da ceviz ağacında arasın.Her kim ki üzümü erikte ararsa, o bir ahmaktır.Boş yere zahmet çeker ve bütün emekleri heba olur.
O halde zahir ilmin fayda ve zararını bilmek isteyen, şeriatten ve şeri ilimlerden talep eder.Batın ilminin fayda ve zararını, iniş ve çıkışlarını bilmek isteyen  de bir mürşidi kamile varıp onun terbiyesine girer, gönül kitabını okur.İhlas ile seyrü süluka çalışır..Tasavvuf ilminin daha ötesindeki hakikat ilminin zevkine ve haline erişmek isteyenlerse,mürşidi kamil terbiyesinde bütün nefsani sıfatlardan sıyrılarak , gönlündeki masivayı yakar, böylece fena fillah ve bekabillah mertebesine ulaşır.
Bostan ıssı mürşid-i Kamildir."Niçin cevzimi yersin" demesi niçin olmaz yere zahmet çeker, yorgun düşersin Bu üç meyve bir ağaçta olmaz.Her birinin ağacı ayrıdır.Sen bu üç meyveyi elde etmek istiyorsan onları ait oldukları yerden ve ehlinden tahsil etmelisin" demiş olmaktadırRehbersiz bir şekilde kendi kendine yol tutturan kimselere ikaz vardır.